8 lưu ý để gia tăng tuổi thọ vòng bi
Sử dụng vòng bi không đúng cách vô tình làm giảm hiệu suất làm việc của vòng bi, làm cho bạc đạn nhanh chóng đạt đến giới hạn hoạt động. Do đó sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của bộ phận máy móc, dây truyền sản xuất, tuổi thọ của máy và có thể gây nhiều rủi ro cho hệ thống máy móc của bạn.
1. Lựa chọn dầu mỡ bôi trơn thích hợp cho vòng bi.
Dầu mỡ bôi trơn có vai trò bôi trơn, làm giảm đi sự hao mòn do ma sát gây nên, chúng cũng có chức năng truyền và dẫn nhiệt hiệu quả. Do đó, tùy thuộc vào mỗi loại vòng bi, bạc đạn mà nhà sản xuất khuyến cáo sử dụng loại nào cho thích hợp. Vì mỗi loại dầu mỡ bôi trơn chúng có độ nhớt và hoạt động trong từng điều kiện khác nhau. Do đó để sử dụng đúng loại cần tham khảo khuyến cáo của nhà sản xuất.
Một số loại vòng bi, bạc đạn nhà sản xuất đã tra dầu, hoặc mỡ bôi trơn và. Chúng ta mua về lắp đặt và sử dụng luôn mà không cần tra thêm. Có một số người thường mở nắp vòng bi và tra thêm. Điều này là không nên bởi vì khi tra thêm nếu không cùng loại với loại đã có sẵn thì cực kỳ nguy hại. Khi hoạt động, chúng có thể phản ứng do không làm việc ở chế độ cùng nhau, sẽ tạo ra cặn kết dính ảnh hưởng trực tiếp đến vòng bi. Nếu loại dầu mỡ tra vào cùng loại với loại có sẵn điều này cũng không tốt làm giảm đi độ nhớt, giảm đi sự truyền nhiệt do đó ít nhiều ảnh hưởng đến hoạt động của vòng bi.
Có cần thay thế dầu mỡ bôi trơn trong vòng bi? Các nhà sản xuất đã tính toán lượng dầu mỡ có sẵn trong vòng bi sẽ hoạt động hết vòng đời của nó mà không cần phải thay thế. Nếu bạn lắp và sử dụng bạc đạn đúng theo khuyến cáo của nhà sản xuất thì không cần phải thay thế dầu mỡ bôi trơn.
2. Người lắp vòng bi
Người lắp đặt vòng bi phải là người có kinh nghiệm cơ khí, am hiểu về hệ thống của bạn, am hiểu về từng loại vòng bi thì mới giúp ổn định hoạt động và nâng cao tuổi thọ của vòng bi. Mỗi loại vòng bi đều có chức năng và kích thước khác nhau được ghi rõ trên Catalogue đi kèm, thông thường những chuyên gia lắp ráp họ lắp rất nhẹ nhàng, không bao giờ sử dụng lực nhiều hoặc cố gắng chèn cựa đóng vòng bi.
3. Lựa chọn vòng bi thích hợp
Có rất nhiều loại vòng bi được sản xuất để thích ứng nghiệp vụ của từng bộ phận, của từng loại máy móc khác nhau. Chúng ta không thể thay thế vòng bi lắp trong cần trục tải trọng lớn lắp vào hệ thống motor. Mỗi loại vòng bi được các nhà sản xuất quy định chung về các thông số kỹ thuật như: kích thước, tốc độ, mức độ chịu tải...
4. Tuổi thọ làm việc trung của vòng bi
Công dụng chính của vòng bi là làm giảm sự ma sát tiếp xúc. Chính xác hơn là thay thế hoạt động ma sát lăn bằng ma sát trượt. Tuổi thọ làm việc của cùng một vòng bi nhưng được sử dụng cho những ứng dụng khác nhau sẽ không giống nhau. Về mặt kỹ thuật, tuổi thọ của vòng bi được xác định bằng số vòng quay và thay đổi (chịu ảnh hưởng) tùy theo: tải trọng (nặng hay nhẹ, đều hay không đều), nhiêt độ làm việc (cao hay thấp), môi trường làm việc (bụi bẩn, ẩm ướt, hoá chất,… ).
5. Nhận biết vòng bi sắp hỏng
Hiện tượng vòng bi hỏng là hiện tượng vòng bi hoạt động đến giới hạn về số vòng quay. Hoặc hoạt động quá sức chịu đựng, hoặc bị va đập do tác nhân ngoại lực...Vòng bi sắp hỏng thường có các dấu hiệu sau:Tình trạng hoạt động của vòng bi sẽ được phản ánh qua các thông số nhiệt độ, độ ồn, độ rung động:
- Nhiệt độ cụm ổ đỡ vòng bi tăng cao bất thường
- Có tiếng ồn, tiếng rít bất thường.
- Có độ rung,lắc tăng cao bất thường
- Hoặc có vòng bi bị biến dạng
Hiện nay, phương pháp đo rung động vòng bi được đánh giá là hiệu quả nhất và dự đoán sớm các hư hỏng của vòng bi.
6. Cách đo độ mòn của vòng bi
Mỗi loại vòng bi được sản xuất với một sai số nhất định. Ta hiểu rằng sai số này là phần tiếp xúc giữa bi và các máng vòng, người ta gọi sai số này là độ rơ. Việc đo, kiểm tra khe hở (độ rơ) này đòi hỏi các thiết bị chuyên dùng có độ chính xác cao. Kiểm tra độ mòn của vòng bi thì không thể tháo ra rồi đo từng thành phần và so sánh với thông số của nhà sản xuất. Thông thường sau một quá trình họat động, độ mòn của vòng bi sẽ không đều trên toàn bộ bề mặt rãnh lăn. Các vết tróc rỗ tế vi trên bề mặt các rãnh lăn sẽ là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hư hỏng vòng bi nhanh chóng nếu công tác bôi trơn không đảm bảo tốt. Việc đánh giá vòng bi qua cảm giác “độ rơ” bằng cách này hay cách khác không cho phép người sử dụng đánh giá chính xác tình trạng vòng bi.
Hiện nay, việc theo dõi tình trạng hoạt động của vòng bi bằng phương pháp đo, phân tích rung động để phát hiện và theo dõi các tần số hư hỏng của vòng bi (Bearing Defect Frequency – BDF) đang được áp dụng phổ biến với các dụng cụ đo, phân tích rung động chuyên dùng.
7. Cách khắc phục khi thay vòng bi có lỗ côn được lắp trên măng xông thì hay mau hỏng
Khi thay vòng bi có lỗ côn (vòng bi đỡ tự lựa, vòng bi tang trống) thường hay mau hư, điều này xảy ra phần lớn là do khi lắp xiết đai ốc quá chặt làm vòng bi không còn khe hở bên trong cần thiết. Khắc phục tốt nhất là theo khuyến cáo của nhà sản xuất, xiết đai ốc đúng giới hạn cho phép, lắp đặt đúng kỹ thuật. Nếu bạn không rành về vấn đề này vui lòng liên hệ với nhà cung cấp hoặc nhà sản xuất được biết thông tin chính xác hơn.
8. Nên làm gì khi vòng trong hoặc vòng ngoài bị xoay trên trục hoặc thân ổ
Nguyên nhân gây ra hiện tượng này là do :
- Vòng bi bị kẹt (không chạy được ) do mất khe hở bên trong hoặc do không được bôi trơn đúng.
- Dung sai lắp ghép không đúng.
Hậu quả là vòng bi từ từ bị xoay trong ổ hoặc trên trục khi làm việc và phát triển dần dần làn vòng bi xoay đều trong trục hoặc trên ổ, phát nhiệt do ma sát, làm hỏng chất bôi trơn và từ đó làm hỏng vòng bi cũng như trục (hoặc ổ)
Phương pháp tốt nhất là thay mới trục hoặc ổ. Trong trường hợp không thể thay mới, có thể sử dụng phương pháp hàn đắp và gia công lại cho đung dung sai lắp ghép. Tuy nhiên phải rất lưu ý trong khi gia công để tránh không bị hiện tượng lệch trục.